Монгол гадаад сэтгүүлчийн нүдэнд ингэж тусчээ...

Монголын ядуу буурай амьдралын тухай бодит байдлыг дэлхийн хvмvvс ойлгоосой хэмээн Английн сэтгvvлч Дамиэн Даусон бичжээ..

Тэрээр сvvлийн зургаан сарын турш манай орны гэр хорооллын амьдралыг судлан баримтат кино хийж байгаа аж. Бидний тухай гашуун ч гэсэн vнэнийг бичсэн энэхvv нийтлэлийг уншигч танд толилуулъя. Миний бие сvvлийн зургаан сарын турш Монголоор аялан явж, хориотой наймаа болон тэдний ядуу буурай амьдралыг харуулсан баримтат кино хийж байгаа юм. Єнгєрсєн сард кино оператор бид хоёр хотын хvн амын 80 хувь нь орших “гэр хороолол” хэмээх газрыг ихээр сонирхсон билээ. “Гэр хороолол” гэх монгол vндэсний сууцаар нэрлэсэн энэхvv хороолол нь довын хажуугаар энд тэндгvй сvндэрлэн харагдана. Хаа сайгvй Бразили, Индонези улс шиг хvнсний мухлагууд эргэн тойрон тааралдах юм. Монголд євєлдєє хасах 25 хэм хvрдэг аж. Гэр хороололд гоожуурын ус буюу цэвэр, бохир усны сvлжээ гэж vгvй. Зуу, магадгvй мянган хvн модон жорлон, худгаа хамтран эзэмшдэг юм байна. Монгол улс нь 2,6 сая хvн амтай бєгєєд хvvхдийн эндэгдэл 13 хувьтай байдаг аж. Улаанбаатар хот дахь довууд нь нэн ядуу айлын байр сууц тєдийгvй бvр оршуулгын газар нь ч болдог байна. Холоос vл анзаарагдах, нэг хэвийн загвартай, эвдэрч сvйрч, юу ч vгvй цєлмєгдсєн булшнуудыг тойрон байшин, гэрvvд энд тэндгvй дурайна. Хулгайчид болон нэн ядуу хvмvvс тэдгээр булшийг ухан гаргаж, дотор нь байх эд зvйлсийг аваад хар зах болон эртний эдлэлийн дэлгvvрт єгдєг гэнэ. Тэднээс гадаадын жуулчид болон эртний эдлэл цуглуулагчид сонирхсон зvйлээ худалдан авдаг аж. Харин нэн ядуучууд нь амьдрахын эрхээр талийгаачдын авсны модыг тvлш болго н тvлж, хоол хvнсэнд хэрэглэх зvйлээ ч эндээс эрдэг нь хамгийн аймшигтай. Иймэрхvv амьдрал єєр бусад газарт ч байдаг гэнэ. Тэдгээр цєлмєгдсєн булш нь хэдэн арван жилээр хэвтэх аж. Гэр хорооллоор хог хаягдал энд тэндгvй хєглєрнє. Зуны бороотой улиралд vерийн ус довоор урсан хальж эдгээр vлдэгдэл хогтойгоо холилдон тэдний ундны усаа авдаг худаг руу нь цутгадаг юм байна. Vндэсний тєв телевиз нь энэ хавьд байдаг ч vvнийг анзаардаггvй бололтой. Тєрийн болон тєрийн бус байгууллагууд, vндэсний тусламжийн агентлагууд нь ч анхаарал тавьдаггvй гэнэ. Монголын парламент гэх Их Хурал нь тєрийн бус болон бие даасан тусламжийн байгууллагуудад єндєр татвар ногдуулах хууль мєрддєг аж. Олон улсын тєрийн бус байгууллагаас ирэх ажилчид нь азаа туршин, таагvй орчинд ажиллах нь энд тэдэнд єндєр цалин олгодогтой холбоотой юм. Азийн сангаас явуулсан судалгаагаар арваас дээш насны тэнvvлчин хvvхдийн ихэнх нь бэлгийн замын халдварт євчтэй гарсан байна. Эрvvл мэндийн vйлчилгээ нь авлигад идэгдсэн, удирдлагын бодлого нь буруу хэмээн иргэд нь эсэргvvцлийн жагсаал хийх нь ч олон. Эрvvл мэндийн салбарт очсон тусламжийн мєнгийг хэрхэн зарцуулсан талаархи асуудал босч ирсэн энэ vед Монголын Засгийн газарт саяхан ядуурлыг бууруулах зорилгоор АНУ-ын Мянганы сорилтын сангаас ЗОО-гаад сая ам.долларын буцалтгvй зээл олгожээ. Авлига газар авч буй тус оронд эдийн засгийн байÐ ´ал улам тогтворгvй болсоор байгаа билээ. Тусламжууд ч яахав єгдєг л юм байж, гэхдээ гол асуудал нь 2,6 сая хvн амтай, тєр, нийгмийн харьцангvй тайван тогтвортой энэ улс дайн дажинд нэрвэгдсэн Африкийн орнуудад л байдаг туйлын ядууралд орж, ихэнх хvн ам нь ингэж зовж зvдрэх учир юунд байна вэ? Олон хэсэг болон хуваагдаж дайн дажин хийгээд байгаа биш энэ улсын эдийн засгийн доройтол нь авилга хээл хахуультай холбоотой юм. Уран, алт, зэсээр баялаг энэ орон дэлхийд томоохонд тооцогдох Рио Тинто уул уурхайн компани, мєн Бороо алт, Айвенхоу майонз гэх зэрэг компаниудын сонирхлыг ихээр татаж байгаа аж. Хvн амын 80 хувь нь нэн ядуу амьдралтай байгаа гэнэ. Монгол улс НVБ-ын гишvvн болоод 50 жил болж байгаа билээ. Гэвч хvний эрхийг зєрчсєєр л байгаа аж. Бидний олж мэдсэн нэг баримт бол дєнгєж арав гаруй насны охидууд биеэ vнэлэх нь элбэг байгаа нь vнэхээр эмзэглvvштэй юм.

/Source: terguun.com/